PSYCHOLOGIA OSOBOWOŚCI. NURTY, TEORIE, KONCEPCJE

Spis treści

Wstęp

Rozdział I
Historyczne korzenie i okresy rozwoju psychologii osobowości

1. U źródeł współczesnych teorii osobowości – wkład klasycznej psychologii
2. U źródeł współczesnych teorii osobowości – znaczenie analiz W. McDougalla
3. U źródeł współczesnych teorii osobowości – rola psychologii personalistycznej M. Calkins i W. Sterna
4. Ku współczesnym kształtom psychologii osobowości
   4.1. Tradycje badawcze w psychologii osobowości
   4.2. Okresy w nowożytnej psychologii osobowości

Podsumowanie

Rozdział II
Kontrowersje wokół psychologii osobowości

1. Wiedza potoczna a wiedza naukowa o osobowości
2. Przyrodniczy i humanistyczny model interpretacji osobowości
3. Kryteria teorii osobowości
4. Teoria osobowości jako ogólna teoria zachowania
5. O metodach stosowanych w psychologii osobowości
6. Perspektywy analizy teorii osobowości
7. Zasada wyróżniania kategorii teorii osobowości – propozycja autorska

Podsumowanie

Rozdział III
Człowiek jako podmiot i jego właściwości – dyspozycyjne podejście do interpretacji cech osobowości

1. Sięgając do przeszłości
2. Podstawowe sposoby i strategie interpretacji cech we współczesnej psychologii
3. Konstytucjonalne teorie osobowości
4. Główne wątki czynnikowej teorii osobowości H.J. Eysencka
5. Neurofizjologiczne podstawy ekstrawersji i neurotyzmu – kontrowersje i propozycje
6. Psychobiologiczna teoria osobowości C.R.Cloningera
7. Humanistyczne podejście G.W. Allporta

Podsumowanie

Rozdział IV
Człowiek jako podmiot i jego właściwości – leksykalno-statystyczne podejście do interpretacji cech osobowości

1. Czynnikowa teoria cech R. Cattella
2. Wielka Piątka jako efekt analiz leksykalno-statystycznych
3. Cechy jako właściwości interpersonalne w interpretacji J.S. Wigginsa
4. Cechy interpersonalne w ujęciu T. Leary’ego
5. Cechy jako konstrukcje społeczne

Podsumowanie

Rozdział V
Kontrowersje wokół teorii cech – sytuacjonizm a teorie cech

1. Sytuacjonizm jako przeciwwaga teorii cech
2. Sposoby rozwiązania dylematu sytuacja–cecha – w obronie teorii cech
3. Behawioralne modele relacji podmiot–sytuacja – sięgając ku przeszłości
   3.1. Podejście behawioralne J. Dollarda i N. Millera
   3.2. B.F. Skinnera interpretacja osobowości
4. Interpretacja relacji podmiot – sytuacja w teorii pola K. Lewina
5. Motywacja jako podstawa wnioskowania o cechach – cechy intencjonalne J.C. Wakefielda
6. Interakcyjne modele cech – ogólne współczesne trendy interpretacji
7. Podejście interakcyjne o sposobie rozwiązania dylematu cecha–stan
8. Modele oparte na społecznym uczeniu i procesach regulacji
   8.1. Specyfika i charakterystyka zjawiska samoregulacji
   8.2. W kierunku uczenia społecznego – propozycja J.B. Rottera
   8.3. Podejście interakcyjne A. Bandury – teoria społecznego uczenia się
   8.4. Osobowość a społeczne uczenie w interpretacji W. Mischela

Podsumowanie
Rozdział VI
Podmiot kształtowany w procesie adaptacji – od natury biologicznej ku naturze kreowanej przez kulturę

1. Proces adaptacji jako podstawa rozwoju osobowości
   1.1. Współczesne trendy interpretacyjne
   1.2. Społeczno-analityczna interpretacja osobowości według R. Hogana
   1.3. Ewolucja i środowisko podstawą osobowości w interpretacji T. Millona
2. Kultura i jej znaczenie – teorie kulturowe osobowości
   2.1. Kultura a osobowość w interpretacji szkoły wzorców kulturowych – sięgając do historii badań i analiz
   2.2. Współczesne kierunki badań nad relacją kultura–osobowość
      2.2.1. Uwarunkowanie środowiskowo-kulturowe a osobowość
      2.2.2. Problem akulturacji a rozwój osobowości
      2.2.3. Transmisja kulturowa jako czynnik kreujący osobowość
      2.2.4. Religia jako forma transmisji kultury a osobowość – na przykładzie hinduizmu
      2.2.5. Uniwersalia kulturowe a osobowość
      2.2.6. Uwagi ogólne i refleksje autorskie

Podsumowanie

Rozdział VII
Właściwości natury i jej sposób spełniania się w interakcji z otoczeniem – sięgając ku przeszłości, która wciąż ma znaczenie. Ewolucja podstawą osobowości

1. Podmiot i jego potrzeby naturalne w interakcji – psychoanaliza S. Freuda
2. Podmiot i kultura wpisana w naturę a indywidualna linia rozwoju – C.G. Jung

Podsumowanie

Rozdział VIII
Podmiot i jego potrzeby a formy adaptacji do społeczności i kultury

1. Kultura a potrzeby podmiotu – perspektywa psychoanalityczna E. Fromma
2. Kultura a potrzeby podmiotu – propozycja H.S. Sullivana
3. Społeczność i kultura w interakcji z podmiotem – propozycja K. Horney
4. Człowiek i jego dążenie do twórczej adaptacji – podstawy teorii A. Adlera

Podsumowanie

Rozdział IX
Człowiek jako podmiot w interakcji z innymi – teorie relacji z obiektem

1. Mechanizmy obronne ego w interpretacji A. Freud
2. Mechanizmy rozwoju i zaburzeń w interpretacji M. Klein
3. Procesy kształtowania się osobowości w ujęciu M. Mahler
4. Rozwój ego w analizach W. Fairbairna
5. O. Kernberga interpretacja zaburzeń ego
6. Rozwój struktury „mnie” – propozycja D. Winnicotta
7. Psychologia self H. Kohuta

Podsumowanie

Rozdział X
Człowiek jako podmiot w procesie adaptacji i rozwoju własnego potencjału – ku odkrywaniu własnej tożsamości

1. Psychologia ego H. Hartmanna
2. Kompetencja jako cel rozwoju i adaptacji – propozycja R. White’a
3. Teoria psychospołecznego rozwoju ego E.H. Eriksona
4. Rozwój w interpretacji kontynuatorów myśli eriksonowskiej
5. Mechanizmy i fazy rozwoju ego według J. Loevinger
6. Dążenie do spełnienia jako cel rozwoju w ujęciu Ch. Bühler

Podsumowanie

Rozdział XI
Człowiek jako podmiot działający i samoregulujący – aktywistyczno-regulacyjne teorie osobowości

1. Ogólne podstawy teorii aktywistyczno-regulacyjnych
2. Działalność jako podstawa osobowości w interpretacji S.L. Rubinsztejna
3. Aktywistyczna teoria osobowości A.N. Leontjewa
4. Osobowość w interpretacji S. Gerstmanna
5. Osobowość jako system tworzący i realizujący plany – propozycja T. Mądrzyckiego
6. Regulacyjna Teoria Osobowości J. Reykowskiego
7. Osobowość jako organizacja informacji w interpretacji W. Łukaszewskiego
8. Zadania podstawą rozwoju osobowości w interpretacji K. Obuchowskiego
9. Główne współczesne problemy aktywistycznej interpretacji
10. Działanie jako proces samoregulacji

Podsumowanie

Rozdział XII
Od spełnienia potrzeb i doświadczania siebie ku tworzeniu własnej tożsamości w interakcji

1. Naturalne dążenia – od realizacji potrzeb ku wartościom
   1.1. Główne idee A. Angyala
   1.2. Dążenie do spójności jako podstawowy motyw – interpretacja P. Lecky
   1.3. Syndromy osobowości w ujęciu A. Maslowa
   1.4. Dążenie do samorealizacji a rozwój osobowości – interpretacja C.R. Rogersa
2. Człowiek jako istota rozumiejąca i doświadczająca – antycypacja podstawą osobowości
3. Od potrzeb ku narracji – personologia H.A. Murraya
4. Biograficzne i narracyjne podstawy osobowości – konsekwencje teorii H.A. Murraya
5. Podmiot doświadczający w interpretacji H.J.M. Hermansa – w stronę „dialogowego ja”

Podsumowanie

Rozdział XIII
Człowiek jako podmiot odkrywający sens – egzystencjalna psychologia osobowości. W stronę podmiotu osobowego

1. Podstawowe założenia psychologii egzystencjalnej
2. Stawanie się w interpretacji L. Binswangera
3. Rozwój w ujęciu R. Maya
4. Mechanizmy nadawania znaczeń w interpretacji E. Strausa
5. Wola sensu jako podstawa rozwoju osobowości w teorii V.E. Frankla
6. Człowiek jako podmiot osobowy w interpretacji K. Popielskiego

Podsumowanie

Rozdział XIV
Autorska propozycja personalistycznej interpretacji osobowości

1. U podstaw możliwości interpretacji osobowości – ścieżki metodologiczne
2. Podstawy empiryczne uzasadniające możliwość interpretacji rozwoju osobowości poprzez odniesienie do atrybutów osoby
3. Spełnianie się osoby jako podstawa rozwoju osobowości
4. Prawa rozwoju osobowości
   4.1. Zasada „przywiązanie–dystansowanie–indywiduacja”
   4.2. Relacja pomiędzy perspektywą subiektywną a perspektywą obiektywną
   4.3. Zasada „od zewnątrz–ku wewnątrzoparciu”
   4.4. Rozwój w kierunku bycia podmiotem

Podsumowanie – refleksje końcowe

Bibliografia
Spis tabel
Indeks nazwisk