Personalistyczna koncepcja osobowości Podstawy teoretyczne Mechanizmy rozwoju i jego zakłóceń
Autor: Henryk Gasiul
Wychodząc z pozycji współczesnych podejść do interpretacji osobowości, autor wskazuje na ich ograniczoność i proponuje spojrzenie holistyczne, uwzględniające specyfikę bytu ludzkiego – osoby. Osoba charakteryzuje się posiadaniem atrybutów, o których można wnioskować na podstawie analiz empirycznych ludzkiego działania i jego motywacji. Sposoby spełniania się atrybutów osobowych według odkrywanych zasad rozwoju osobowości wyjaśniają charakter jej rozwoju oraz wskazują na przewidywane zakłócenia – nieprawidłowości. Monografia zawiera szczegółowe analizy interpretacji osobowości, jej rozwoju oraz zakłóceń z tak pojmowanej perspektywy personalistycznej.
Personalistyczna koncepcja osobowości Podstawy teoretyczne Mechanizmy rozwoju i jego zakłóceń
Autor: Henryk Gasiul
Wstęp
Rozdział I. Personalizm propozycją interpretacji człowieka i jego osobowości w psychologii
1. Uwagi wprowadzające – korzenie i formy personalizmu
2. Podstawowe przesłanki psychologii personalistycznej
3. Psychologia personalistyczna w interpretacji wybranych nurtów i teorii osobowości
3.1. Psychologia personalistyczna W. Sterna
3.2. Psychologia personalistyczna jako psychologia self − podejście M.W. Calkins
3.3. Personalistyczne podejście egzystencjalistów
3.4. Stawanie się osobą w świetle analiz wybranych autorów
3.5. Możliwości interpretacji personalistycznej z perspektywy innych nurtów interpretacji osobowości
Rozdział II. Wybrane sposoby interpretacji pojęcia osoby we współczesnej psychologii
1. Orientacja na zmienne czy orientacja na osobę
2. Intencjonalność jako podstawa wnioskowania o osobie
3. Podejście dyskursywne do interpretacji osoby
3.1. Kondycja współczesnej psychologii – analizy R. Harré
3.2. Teoria pozycjonowania R. Harré
3.3. Teoria wymienności pozycji J. Martina i A. Gillespiego
3.4. Teoria dialogowego self H. Hermansa
3.5. Uwagi autorskie
4. Współczesne sposoby interpretacji pojęcia osoby – osoba jako wyłaniający się podmiot
4.1. Perspektywa pierwszej osoby vs trzeciej osoby – osoba efektem zdolności przyjmowania różnych perspektyw
4.2. Teoria intencjonalnych relacji – propozycja powiązania w wymiarze rozwojowym perspektywy pierwszej i trzeciej osoby
4.3. Zasady i wybrane interpretacje podejścia emergentystycznego
4.4. Społeczne uporządkowanie oraz relacja z innymi jako podstawa kreacji osoby
Rozdział III. Autorska propozycja dojścia do osoby i jej atrybutów jako podstawy analizy rozwoju osobowości oraz jego zakłóceń
1. O niezbędności odwoływania się do pojęcia osoby
2. Motywacja sposobnością analizy rozwoju osobowości i odkrycia jej podmiotu
3. Działania oraz intencjonalność jako wyjściowe kategorie do poszukiwania specyfiki bytu ludzkiego
4. Motywy Ja uzasadnieniem określenia specyfiki bytu ludzkiego mianem osoby
Rozdział IV. Rozwój sekwencją zdarzeń „przywiązanie–oderwanie–indywiduacja”
1. Wprowadzenie
2. Przywiązanie jako szczególna forma wyjaśnienia fundamentu rozwojowego – interpretacje oparte na teorii przywiązania J. Bowlby’ego
3. Przywiązanie–dystansowanie–indywiduacja w autorskiej interpretacji
4. Miłość a przywiązanie
5. Podsumowanie – uwagi dodatkowe
Rozdział V. Relacja pomiędzy perspektywą subiektywną i obiektywną jako zasada wyjaśnienia mechanizmów rozwoju osoby oraz osobowości
1. Perspektywa subiektywna i perspektywa obiektywna oraz ich relacja – wprowadzenie do sposobu interpretacji
2. Relacja „perspektywa subiektywna–perspektywa obiektywna” sposobnością do testowania rzeczywistości
3. Warunki umożliwiające odniesienie do perspektywy obiektywnej
4. Relacja międzyosobowa kluczowa w rozwoju i dążeniu do obiektywizacji
4.1. Religijność personalna – spojrzenie z perspektywy relacji pomiędzy perspektywą obiektywną i subiektywną
5. Wartości jako forma perspektywy obiektywnej
6. Wnioski i refleksje podsumowujące
Rozdział VI. Zasada rozwoju od zewnątrzoparcia – ku wewnątrzoparciu
1. Ogólne ramy rozumienia pojęć „zewnątrzoparcie–wewnątrzoparcie”
2. Kryteria oceny zewnątrzoparcia lub wewnętrznooparcia
3. „Nasycenie stanem zewnątrzoparcia” jako podstawa promocji rozwoju
4. Kwestia odpowiedniości dyspozycji podmiotu i obiektu interakcji
5. O właściwościach i sposobach zachowań człowieka określanego mianem „zewnątrzoparty”
Rozdział VII. Spełnianie się atrybutów osobowych podstawą rozwoju osobowości
1. Realizacja atrybutów osobowych ścieżką dążenia do bycia podmiotem osobowym
2. Defekty i naturalne słabości człowieka a możność realizacji atrybutów osobowych
3. Dyspozycje osobowościowe a realizacja dynamizmów osobowych
4. Sposób organizacji motywów Ja podstawą oceny poziomu stawania się i bycia podmiotem osobowym
Rozdział VIII. Rozwój osobowości i jego zakłócenia jako efekt sposobu realizacji atrybutów tożsamości i godności
1. Tożsamość jako szczególny atrybut osobowy – sposoby jej analizy
2. Znaczenie ciała i wymiarów fizycznych w kształtowaniu się tożsamości
3. Korzenie tożsamości osobistej – tożsamość narodowa i społeczno-kulturowa
4. Przyczyny i konsekwencje zakłóceń w zakresie tożsamości i godności
5. Teorie relacji z obiektem jako propozycja interpretacji mechanizmów zakłócenia rozwoju osobowości
Rozdział IX. Interpretacja zakłóceń rozwoju osobowości w perspektywie personalistycznej – efekt spotkania różnych perspektyw
1. Wprowadzenie do sposobu interpretacji zakłóceń rozwoju osobowości z perspektywy personalistycznej
2. Próba wskazania związków pomiędzy atrybutami osobowymi, motywami Ja i rodzajami zaburzeń osobowości
Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel i rysunków
