METODY AKTYWIZUJĄCE W KSZTAŁCENIU I DOSKONALENIU PEDAGOGÓW
Autor: Renata Naprawa, Alicja Tanajewska
Nie jest to pierwsza publikacja, która prezentuje i opisuje metody aktywizujące ze względu na kryteria ich doboru do zajęć, niezbędne warunki do prawidłowego przeprowadzenia, tworzenie instrukcji i scenariuszy. W praktyce edukacyjnej właściwy dobór metod aktywizujących wywoływał zawsze duże zainteresowanie uczestników i kadry różnych kursów, szkoleń, warsztatów, a także długie, niekończące się dyskusje. Przygotowanie i realizacja zajęć z wykorzystaniem metod aktywizujących nie wymagają wielkiego doświadczenia pedagogicznego, pod warunkiem że prowadzący szkolenie posiada wiedzę merytoryczną dotyczącą problemu, który chce wspólnie z uczestnikami kursu rozwiązać. Dzięki zaś dużemu zainteresowaniu wykazywanemu przez nich oraz aktywności ma możliwość uruchomienia wrażliwości wszystkich na konieczność uwzględniania w relacjach społecznych nie tylko własnych potrzeb, interesów czy aspiracji, ale także tych, z którymi doświadcza nowych sytuacji autodydaktycznych.
Najważniejszym zadaniem kadr kształcących jest zatem przygotowywanie i ciągłe ulepszanie koncepcji dydaktycznych. To one bowiem, a nie prowadzący zajęcia szkoleniowe, są głównym inspiratorem aktywizacji uczestników kursów. Natomiast prowadzący powinien koncentrować się nie tylko na logistycznych warunkach zajęć szkoleniowych (miejsce, czas trwania, wyposażenie w materiały dydaktyczne, środki audiowizualne itp.), ale także na sztuce obserwacji uczestniczącej, jej analizy i interpretacji uzyskiwanych wyników.
[...] W rozprawie zaadresowanej do pedagogów opublikowałem dziesięć scenariuszy, które mogą być wykorzystane do prowadzenia aktywnych zajęć na temat istoty tej profesji oraz jej uwarunkowań makropolitycznych, instytucjonalnych i środowiskowych. [...]
METODY AKTYWIZUJĄCE W KSZTAŁCENIU I DOSKONALENIU PEDAGOGÓW
Autor: Renata Naprawa, Alicja Tanajewska
Metody aktywizujące w procesie kształcenia
Zasady kształcenia metodami aktywizującymi
1. Zasada bezpośredniego porozumiewania się
2. Zasada otwartości i szczerości
3. Zasada dochowania tajemnicy
4. Zasada tolerancji w stosunku do innych
Technika afirmacji
1. Metoda przypadków
Faza I: zapoznanie uczestników z istotą metody
Faza II: zapoznanie uczestników z opisem przypadku
Faza III: stawianie pytań i udzielenie odpowiedzi
Faza IV: wykrycie problemu węzłowego w opisie
Faza V: wybranie kryteriów rozwiązania problemu głównego
Faza VI: rozwiązanie problemu węzłowego według ustalonego kryterium
Liczba uczestników zajęć prowadzonych metodą przypadków
2. Metoda grupowego rozwiązywania przypadków
Przebieg zajęć
Harmonogram przebiegu zajęć
Materiały do zajęć
3. Opisy przypadków
3.1. Kłopoty Mariana
3.2. Decyzja
3.3. Seminarium instruktorskie
3.4. Nastolatek z Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii
3.5. Weronika
3.6. Mateusz
3.7. Sposoby prowadzenia dyskusji
3.8. Ćwiczenie „Przewidywanie konsekwencji”
4. Metoda sytuacyjna
Opis sytuacyjny
Opis sytuacyjny nr 1
Opis sytuacyjny nr 2
Jakie korzyści daje wprowadzenie metody sytuacyjnej do szkolenia?
Stosowanie metody sytuacyjnej do analizy aktywności rady drużyny
5. Metoda inscenizacji
A. Technika przygotowania zajęć metodą inscenizacji
B. Technika prowadzenia zajęć metodą inscenizacji
C. Schematy prowadzenia zajęć metodą inscenizacji
Inscenizacja otwarta – wielokrotna (1)
Inscenizacja otwarta – wielokrotna (2)
Inscenizacja otwarta – pojedyncza (3)
Inscenizacja otwarta – mieszana (4)
Inscenizacja zamknięta – wielokrotna (5)
Inscenizacja zamknięta – pojedyncza (6)
Inscenizacja panelowa – improwizowana (7)
Kładka
Mowa ciała
Rada drużyny układa plan pracy
Wyskok czy nawyk?
W cztery oczy
Gimnastyka ról
Ćwiczenie „Wojna duchów”
Słabe strony metody inscenizacji
6. Dyskusja panelowa
Propozycje tematyczne do dyskusji
Czynności przygotowawcze
Przebieg dyskusji
Burza mózgów
Ustalenie problemu
Zasady burzy mózgów
Zgłaszanie pomysłów
Analiza wartościująca
Wnioski
Technika 635
Główne założenia
Przebieg zajęć
Dyskusja łańcuchowa
Dyskusja wyizolowanych
Dyskusja z jawną oceną
Dyskusja „za plecami”
Milczenie
Technika czasowego stresu
Uczenie się dyskutowania i poznawanie siebie
7. Sąd nad poglądem
Uwagi wstępne
Czynności przygotowawcze
Przebieg spotkania
Uwagi końcowe
8. „Sukcesy i porażki kadry instruktorskiej”
Uwagi wstępne
Założenia organizacyjne
Przebieg zajęć
Instrukcja dla prowadzącego
Instrukcja dla uczestnika
9. Pedagogika zabawy a gry dydaktyczne – decyzyjne, interakcyjne
Pedagogika zabawy
Gra decyzyjna „Awaria w kosmosie”
Gra decyzyjna (zespołowa) „Budowa wieży”
Gra decyzyjna „Rekrutacja”
Gra planszowa „Ustalcie reguły”
Gra kierownicza „Układanie kart”
Gra komunikacyjna „Antyrzeczy”
Gra komunikacyjna „Sieć”
Gra interakcyjna Twister
Gra decyzyjna „Doradcy organizacyjni”
Arkusz obserwacji indywidualnej członków zespołu zadaniowego
Arkusz informacji zwrotnej na temat wzajemnego wpływu w trakcie zajęć aktywizujących
Zamiast zakończenia przewodnik
Psychologiczne gry i ćwiczenia grupowe
Gry symulacyjne w szkole
Rozwiązywanie zadań otwartych warunkiem rozwoju dzieci i młodzieży
Gry dydaktyczne w geografii
Czas na zmianę akademickiej dydaktyki
