WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII KLINICZNEJ

Spis treści

Wstęp. Jaka jest współczesna psychologia kliniczna? Co wynika
z łączenia tradycji z nowymi wyzwaniami? Czyli o czym jest ta książka

CZĘŚĆ PIERWSZA. PODSTAWY PSYCHOLOGII KLINICZNEJ

Rozdział 1. Psychologia kliniczna jako dziedzina stosowana - korzenie - dynamika rozwoju - aktualne tendencje
1.1. Psychologia kliniczna jako dyscyplina
Blok rozszerzający 1
1.2. Korzenie psychologii klinicznej i jej przemiany
1.3. Przedmiot i zadania psychologii klinicznej
Blok rozszerzający 2. Różne definicje psychologii klinicznej

Rozdział 2. Podejścia, modele i koncepcje w psychologii klinicznej
2.1. Sytuacja braku ogólnoteoretycznych i metodologicznych ram działania
psychologów klinicznych
2.2. Podejście idiograficzne w psychologii klinicznej
2.3. Społeczna psychologia kliniczna
2.4. Znaczenie modeli w psychologii klinicznej
2.5. Koncepcje i teorie w psychologii klinicznej

Rozdział 3. Sposoby rozumienia normalności i zdrowia oraz ich znaczenie dla psychologii klinicznej
3.1. Koncepcje normalności
3.1.1. Norma ilościowa
3.1.2. Norma społeczno-kulturowa
3.1.3. Norma teoretyczna
3.2. Podejścia do kategorii zdrowie i zdrowie psychiczne
Blok rozszerzający 3
3.2.1. Próby konstruowania pozytywnych pojęć zdrowia psychicznego
3.2.1.1. Tworzenie zespołów kryteriów zdrowia psychicznego
3.2.1.2. Rekonstrukcja koncepcji zdrowia psychicznego w teoriach
psychologicznych. Podejście paradygmatyczne
3.2.2. Tworzenie ogólnych modeli zdrowia
3.2.2.1. Zdrowie psychiczne jako dobrostan i subiektywna jakość życia
Blok rozszerzający 4
3.2.2.2. Model biomedyczny i holistyczno-funkcjonalny zdrowia
3.3. Próba podsumowania - syntezy

Rozdział 4. Orientacja patogenetyczna i salutogenetyczna
4.1. Podejście etiopatogenetyczne w psychologii klinicznej
4.2. Salutogeneza i funkcjonalne właściwości poczucia koherencji
Blok rozszerzający 5
4.2.1 Podstawowe założenia modelu i pojęcie zdrowia-choroby
Blok rozszerzający 6
4.2.2. Czynniki warunkujące poziom zdrowia
4.2.2.1. Uogólnione zasoby odpornościowe
4.2.2.2. Stresory
4.2.3. Poczucie koherencji jako zmienna kluczowa dla zdrowia
4.2.3.1. Zachowania zdrowotne - styl życia
4.3. Podsumowanie

Rozdział 5. Psychologia kliniczna a psychopatologia
5.1. Miejsce psychopatologii wśród innych nauk i sposób jej ujmowania
Blok rozszerzający 7. O tym jak doszło do napisania podręcznika Psychopatologia i jakie są jawne i ukryte założenia tej pracy D.L. Rosenhana
i M.E.P. Seligmana (1994)
Blok rozszerzający 8. A. Diagnostyczny i Statystyczny Podręcznik
Zaburzeń Psychicznych (DSM-IV); B. Międzynarodowa Statystyczna
Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10)
5.2.Psychopatologia procesów psychicznych - symptomatologia i syndromologia
Blok rozszerzający 9. Badania eksperymentalne nad zaburzeniami psychicznymi
5.3. Psychopatologia mechanizmów przystosowawczych, mechanizmów regulacyjnych
5.4. Kontrowersje wokół pojęć "nienormalny", "patologiczny".
Problem klasyfikacji zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania
Blok rozszerzający 10. Definicja zaburzenia psychicznego według DSM-IV
5.5.Psychopatologia - psychologia zaburzeń psychicznych a psychologia kliniczna
5.5.1. Podstawowe kategorie zaburzeń psychicznych

Rozdział 6. Wkład podstawowych kierunków psychologii do psychologii klinicznej
6.1. Zdrowie, zaburzenia, diagnoza i terapia w podejściu psychodynamicznym
Blok rozszerzający 11. Metapsychologia Z. Freuda
6.1.1. Klasyczna psychoanaliza Zygmunta Freuda (1856-1939)
6.1.1.1. Zdrowie i patologia a metapsychologia Z. Freuda
Blok rozszerzający 12. Koncepcje neopsychoanalityczne - psychoanaliza kulturowa
6.1.2. Psychologia ego z perspektywy psychologii klinicznej
6.1.2.1. Mechanizmy obronne ego
6.1.2.2. Erica Eriksona koncepcja psychospołecznego rozwoju ego
6.1.3. Współczesna psychoanaliza - teoria relacji z obiektem
6.2. Kierunki behawioralne, psychologia uczenia się, psychologia poznawcza i ich znaczenie dla psychologii klinicznej
6.2.1. Klasyczny behawioryzm w psychologii klinicznej
6.2.2. Neobehawioralne koncepcje; modelowanie i społeczne uczenie się jako podstawa wyjaśniania zdrowia, patologii i terapii
6.2.2.1. Poznawcze regulatory zachowań społecznych - koncepcja lokalizacji kontroli wyuczonej bezradności
6.2.3. Podstawowe założenia poznawczego podejścia w psychologii klinicznej
Blok rozszerzający 13. Trening asertywny - początki, tendencje rozwojowe
6.3. Orientacja fenomenologiczno-humanistyczna w psychologii klinicznej
6.3.1. Logoteoria i logoterapia V.E. Frankla
6.3.2. Psychologia humanistyczna Abrahama H. Masłowa
6.3.3. Terapia skoncentrowana na kliencie Carla Rogersa i jego koncepcja zdrowia oraz zaburzeń
Blok rozszerzający 14. Badania Rogersa nad procesem terapii i znaczeniem postawy terapeutycznej
6.3.4. Terapia Gestalt Fredericka Perlsa
Blok rozszerzający 15. Droga rozwoju Fredericka Perlsa i źródła powstania terapii Gestalt
6.4. Orientacja interakcyjno-systemowa w psychologii klinicznej
6.4.1. Podejście komunikacyjne do analizy zdrowia i zaburzeń, diagnozy i terapii
6.4.1.1.Koncepcja podwójnego związania Batesona, Jacksona, Haleya i Weaklanda
Blok rozszerzający 16. Przykład podwójnego związania z badań
Batesona i współpracowników
6.4.1.2.Podejście Watzlawicka i szkoła mediolańska Selivini-Palazzoli
6.4.2. Koncepcje strukturalne - strukturalna terapia rodziny

Rozdział 7. Podstawy klinicznej diagnozy psychologicznej
7.1. Psychologiczna diagnoza zdrowia i zaburzeń z perspektywy metodologii badań psychologicznych
7.1.1. Psychologiczny i społeczny kontekst badania diagnostycznego
7.1.2. Etapy badania diagnostycznego
7.1.2.1. Sytuacja badania a problem diagnostyczny
7.1.2.2. Stawianie i weryfikacja hipotez - badanie diagnostyczne
7.1.2.3. Opracowanie wyniku diagnozy - orzeczenie psychologiczne a cel diagnozy
7.1.2.4. Znaczenie celu psychologiczno-klinicznych badań diagnostycznych dla formułowania orzeczenia
7.1.2.5. Komunikowanie diagnozy
7.2. Modele psychologicznej diagnozy klinicznej
7.2.1. Model nozologiczny diagnozy klinicznej
7.2.2. Model funkcjonalny diagnozy klinicznej
7.2.3. Model psychospołeczny diagnozy klinicznej i pojęcie protodiagnozy
7.3. Psychologiczna diagnoza kliniczna z nastawieniem na problemy społeczne
7.3.1. Diagnoza kliniczna grupy
7.3.2. Ekspertyza psychologiczna
7.4. Wybrane problemy zastosowania metod w diagnozie klinicznej
7.4.1. Metody kliniczne w praktyce diagnostycznej psychologa
7.4.1.1. Obserwacja - różne rodzaje
7.4.1.2. Wywiad
7.4.1.3. Rozmowa psychologiczna
7.4.1.4. Metody projekcyjne
7.4.1.5. Testy psychometryczne w diagnozie klinicznej
7.4.1.6. Rola kwestionariuszy w diagnozie klinicznej
7.4.1.7. Eksperyment kliniczny - patopsychologiczny

Rozdział 8. Pomoc psychologiczna w rozwiązywaniu problemów
zdrowotnych - zagadnienia podstawowe
8.1. Istota pomocy psychologicznej i jej uwarunkowania
8.1.1. Znaczenie atrybucyjnych modeli w spostrzeganiu przyczyn problemów i możliwości ich rozwiązania w relacji pomocy
8.1.2. Uwarunkowania działań pomocnych
8.2. Rodzaje pomocy psychologicznej klinicysty - ogólna charakterystyka
8.2.1. Psychoterapia
8.2.1.1. Zjawiska zachodzące w psychoterapii - procesy i zmiany
8.2.1.2. Psychoterapia indywidualna i grupowa oraz rodzinna
8.2.2. Interwencja kryzysowa
8.2.3. Pomoc psychologa klinicznego wobec osób niepełnosprawnych - rehabilitacja
8.2.4. Podstawowe zagadnienia psychoprofilaktyki, prewencji patologii
8.2.5. Promocja zdrowia - udział psychologa klinicznego
8.2.5.1. Udział psychologii w promocji zdrowia
8.2.6. Poradnictwo psychologiczne, działalność konsultacyjna
8.2.6.1. Psycholog kliniczny jako konsultant grup samopomocy

CZĘŚĆ DRUGA.. OBSZARY ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII KLINICZNEJ

Rozdział 9. Zakres zastosowań psychologii klinicznej. Obszary tradycyjne i współczesne
9.1.Jak utrzymują się i rozwijają tradycyjne dziedziny zastosowań i jak powstają nowe
9.1.1. Powstawanie nowych subdyscyplin a rozwój psychologii klinicznej .
9.2. Ogólne tendencje w przemianach zastosowań psychologii klinicznej

Rozdział 10. Rozwojowo-społeczne ujęcie zaburzeń psychicznych a psychologia kliniczna
10.1.Znaczenie podejścia rozwojowo-społecznego w analizie zaburzeń psychicznych
10.2.Wybrane zaburzenia psychiczne w różnych okresach życia i ich uwarunkowania
10.2.1. Czynniki ryzyka zaburzeń w okresie ciąży, porodu i wczesnego dzieciństwa - znaczenie patologii relacji
10.2.2. Czynniki ryzyka i zaburzenia w rozwoju dzieci i młodzieży - znaczenie
czynników społeczno-kulturowych
10.2.3. Czynniki ryzyka i zaburzenia psychiczne w okresie dorosłym
10.2.4. Czynniki ryzyka i zaburzenia psychiczne w okresie senioralnym u ludzi starych

Rozdział 11. Psychologia zdrowia i choroby
11.1. Źródła powstania psychologii zdrowia i jej status
Blok rozszerzający 17. Organizowanie się psychologii zdrowia
11.1.1. Pojęcie psychologii zdrowia, jej zadania teoretyczne i praktyczne
11.2. Podstawowe dziedziny badań w psychologii zdrowia
11.2.1. Zachowania zdrowotne
11.2.2. Poznawcze uwarunkowania zachowań zdrowotnych - potoczna wiedza o
zdrowiu. Przekonania zdrowotne
11.2.2.1. Potoczne i naukowe koncepcje zdrowia
11.2.2.2. Modele społecznej psychologii poznawczej a zdrowie i zachowania zdrowotne
11.3. Psychologiczne problemy choroby i człowieka chorego somatycznie
11.3.1. Psychologiczne uwarunkowania chorób somatycznych
11.3.1.1. Psychodynamiczne koncepcje zaburzeń psychosomatycznych
11.3.1.2. Zaburzenia psychosomatyczne w ujęciu psychofizjologii i jako reakcji na stres i zmiany w układzie odpornościowym
11.3.2. Złożone modele funkcjonowania czynników ryzyka chorób psychosomatycznych
11.3.2.1. Wzór Zachowania A i jego rola w złożonej etiopatogenezie chorób
psychosomatycznych ze szczególnym uwzględnieniem choroby niedokrwiennej serca
11.3.2.2. Wzór Zachowania C i inne czynniki ryzyka dla chorób nowotworowych
11.3.3. Wiedza o zależnościach somatopsychologicznych
11.3.3.1. Choroba jako stresor, procesy percepcji choroby, oceny i reakcji emocjonalnej
11.4.Wybrane psychologiczne aspekty opieki zdrowotnej - diagnozy, leczenia, kontaktu lekarz-pacjent
11.4.1. Sytuacja człowieka chorego
11.4.1.1. Pacjent w szpitalu
11.4.1.2. Psycholog w opiece paliatywnej
11.4.1.3. Psychologiczne aspekty kontaktu lekarz-pacjent

Rozdział 12. Psychologia kliniczna a interwencja w kryzysie, sytuacjach
traumatycznych i katastroficznych
12.1. Stres krytycznych wydarzeń życiowych, mechanizmy zaradcze i pomoc
12.1.1. Krytyczne wydarzenie, stres życiowy
12.1.1.1. Społeczne i psychologiczne konsekwencje kataklizmów i katastrof
12.1.1.2. Stres traumatyczny
12.1.1.3. Zjawiska kryzysowe
12.2. Psychologiczne i społeczne aspekty pomocy w sytuacjach krytycznych
i traumatycznych
12.2.1. Wsparcie społeczne - wybrane zagadnienia

Rozdział 13. Psychologia uzależnień - znaczenie profilaktyki, terapii i grup samopomocy
13.1. Psychologiczne ujęcie uzależnień i rodzaje uzależnień
13.1.1. Mechanizmy uzależnienia fizjologicznego
13.1.2. Wybrane mechanizmy uzależnienia psychologicznego
13.1.3. Wybrane koncepcje i badania wyjaśniające uzależnienie psychologiczne
Blok rozszerzający 18. Uzależnienie od Internetu - próba wyjaśnienia mechanizmami warunkowania instrumentalnego
13.1.4. Poziomy rozwoju uzależnienia i powrotu do zdrowia
13.1.5. Problemy współuzależnienia
13.1.6. Rodziny z problemem uzależnienia na przykładzie alkoholizmu
13.2. Przyczyny i czynniki ryzyka uzależnień
13.2.1. Biologiczne czynniki ryzyka
13.2.2. Psychologiczne czynniki sprawcze i ryzyko uzależnień
13.3. Terapia i profilaktyka uzależnień
13.3.1. Terapia uzależnień
13.3.2. Znaczenie grup samopomocy
Blok rozszerzający 19. Założenia grup Anonimowych Alkoholików i innych grup samopomocy opartych na zasadach 12 kroków
13.3.3. Społeczny i profilaktyczny charakter działania w zakresie uzależnień

Rozdział 14. Psychologia kliniczna a wybrane formy patologii zjawisk społecznych
14.1. Psychologia przemocy
14.1.1. Pojęcie przemocy, konsekwencje, mechanizmy i rodzaje
14.1.2. Przemoc małżeńska i rodzinna
14.1.2.1. Problem mitów o przemocy
14.1.2.2. Przemoc w małżeństwie
14.1.2.3. Przemoc rodzinna
14.1.2.4. Przemoc wobec dzieci
14.1.2.5. Przemoc wobec starych rodziców lub krewnych
14.1.2.6. Przemoc rówieśnicza, przemoc w szkole
14.1.2.7. Rola mediów w prymitywizacji życia społecznego i dostarczaniu wzorów zachowań o cechach przemocy
14.2. Wybrane problemy patologii organizacji życia społecznego i instytucji
14.2.1. Cechy instytucji totalnych i ich oddziaływanie na człowieka
Blok rozszerzający 20. Zespół hospitalizmu albo błędnej adaptacji
14.2.2. Bezrobocie i bezdomność jako wybrane społeczne czynniki ryzyka zaburzeń
14.2.2.1. Ryzyko przedłużającego się bezrobocia
14.2.2.2. Ryzyko bezdomności

Rozdział 15. Przygotowanie do zawodu psychologa klinicznego
15.1. Ustawa o zawodzie psychologa a jakość i cele kształcenia psychologów klinicznych
15.1.1. Cele kształcenia i profil psychologa klinicznego
15.1.1.1. Założenia do profilu absolwenta psychologii ze wstępnym przygotowaniem do roli psychologa klinicznego
Literatura