SPOŁECZNA PSYCHOLOGIA KLINICZNA

Spis treści

Społeczna psychologia kliniczna

Autor: Helena Sęk

Część I. Podstawowe pojęcia i modele teoretyczne społecznej psychologii klinicznej

Rozdział 1. (napisała Helena Sęk) Źródła i drogi rozwoju psychologii klinicznej

1.1. Początki i ogólna charakterystyka jej rozwoju

1.2. Drogi rozwoju psychologii klinicznej w Polsce

1.2.1. Rozwój psychologii klinicznej w Polsce po II wojnie światowej

Rozdział 2. (napisali: Stanisław Kowalik i Helena Sęk) Psychologia kliniczna i psychologia społeczna – pojęcia, przedmiot i wzajemne związki

2.1. Ogólna charakterystyka wzajemnych powiązań

2.2. Psychologia kliniczna – obszar badań, przedmiot i zadania

2.2.1. Zadania praktyczne psychologia klinicznego

2.3. Psychologia teoretyczna i stosowana oraz zastosowanie praktyczne wiedzy a społeczna psychologia kliniczna

Rozdział 3. (napisała Helena Sęk) Rola koncepcji teoretycznych w psychologii społecznej i klinicznej

3.1. Ogólna charakterystyka koncepcji teoretycznych wykorzystywanych w psychologii społecznej i klinicznej

3.2. Koncepcje normalności i zdrowia psychicznego w psychologii klinicznej

Rozdział 4. (napisała Helena Sęk) Wybrane psychodynamiczne teorie funkcjonowania jednostki i grupy oraz mechanizmy zaburzeń

4.1. Społeczny aspekt psychoanalizy Zygmunta Freuda

4.1.1. Społeczny aspekt ujmowania zaburzeń funkcjonalnych aparatu psychicznego w ujęciu Freuda

4.2. Model zdrowej i zaburzonej osobowości w psychoanalizie kulturowej

4.2.1. Rozwój człowieka i neurotyczna osobowość w ujęciu Karen Horney

4.2.2. H. S. Sullivana interpersonalna teoria zaburzeń

4.2.3. Indywidualny, twórczy rozwój i socjalizacja w modelu zdrowej i zaburzonej osobowości – Erich Fromm

4.3. Erika Eriksona koncepcja rozwoju psychospołecznego

4.4. Psychoanalityczne teorie funkcjonowania rodziny

4.4.1. Koluzja jako podstawowe pojęcie patologii związku małżeńskiego – Jürgen Willi

4.4.2. Psychodynamiczne koncepcje zaburzeń w funkcjonowaniu rodziny

Rozdział 5. (napisał Wojciech Poznaniak) Teorie uczenia się społecznego jako model formalnego i zaburzonego funkcjonowania jednostki oraz grupy

5.1. Funkcjonalna analiza warunkowania i zaburzeń w koncpecjach Dollarda-Millera, Skinnera, Wolpego i Eysencka

5.2. Teorie uczenia się społecznego w ujęciu A. Bandury i współpracowników

5.2.1. Typy modelowania

5.2.2. Pośrednicząca rola procesu przewidywania własnej skuteczności

5.3. Koncepcje zewnątrz- i wewnątrzsterowności a formy patologii

5.4. Teorie wyuczonej bezradności jako model wyjaśniający patologię zachowania

5.5. Teorie uczenia się ról

5.6. Teoria naznaczania społecznego

Rozdział 6. (napisał Waldemar Domachowski) Interakcyjny model funkcjonowania społecznego

6.1. Małe grupy społeczne

6.1.1. Co to jest mała grupa społeczna?

6.1.2. Komunikowanie się w małych grupach

6.1.3. Struktura grupy

6.1.4. Cele i normy grupowe

6.1.5. Konsekwencje relacji między strukturami, pozycjami, rolami i normami dla funkcjonowania członków grupy

6.1.6. Dynamika procesów grupowych

6.1.7. Powstawanie i rozwój grupy

6.2. Komunikowanie się

6.2.1. Modele i koncepcje komunikacji międzyludzkiej

6.2.2. Komunikacja niewerbalna

6.2.3. Wnioski

6.3. Komunikowanie się normalne i zaburzone – wybrane koncepcje

6.3.1. Analiza transakcyjna

6.3.2. Normalna i zaburzona komunikacja w ujęciu J. Ruescha

6.3.3. Partnerski i niepartnerski styl komunikowania się

6.3.4. Otwartość-intymność komunikowania się w ujęciu V. J. Derlegi a A. L. Chaikina

6.3.5. Pseudokomunikacja i podwójne związanie

6.3.6. Komunikowanie się jako wyraz relacji: ja-inni

6.4. Podsumowanie

Rozdział 7. (napisał Waldemar Domachowski) Społeczne i kulturowe uwarunkowania patologii

7.1. Uwagi wstępne

7.2. Bariery społeczne

7.3. Zagadnienia depersonalizacji

7.4. Alienacja

7.5. Anomia

7.6. Konflikt ról społecznych

7.7. Tożsamość

7.8. Podsumowanie

Część II. Społeczne uwarunkowania diagnozy klinicznej

Rozdział 1. (napisali: Jerzy Brzeziński i Stanisław Kowalik) Diagnoza kliniczna w kontekście praktyki społecznej

1.1. Trafność zewnętrzna i trafność wewnętrzna diagnozy

1.2. Praktyka społeczna – teoria psychologiczna – postępowanie diagnostyczne

1.3. Wewnętrzna niesprzeczność programu diagnostycznego

1.4. Pacjent – klinicysta – społeczeństwo

Rozdział 2. (napisali: Stanisław Kowalik i Jerzy Brzeziński) Diagnoza kliniczna

2.1. Nozologiczny model psychologicznej diagnozy klinicznej

2.2. Funkcjonalny model psychologicznej diagnozy klinicznej

2.3. W kierunku psychospołecznego modelu psychologicznej diagnozy klinicznej

2.4. Porównanie klinicznej diagnozy różnicowej, funkcjonalnej oraz interakcyjnej

Rozdział 3. (napisali: Stanisław Kowalik i Jerzy Brzeziński) Protodiagnoza kliniczna

3.1. Społeczne mechanizmy protodiagnozy klinicznej

3.2. Psychologiczne mechanizmy protodiagnozy klinicznej

Rozdział 4. (napisali: Stanisław Kowalik i Jerzy Brzeziński) Ekologiczny kontekst procesu diagnostycznego

4.1. Znaczenie wiedzy o kontekście diagnozy psychologicznej

4.2. Analiza makrokontekstu diagnozy psychologicznej

4.3. Analiza mikrokontekstu diagnozy psychologicznej

Rozdział 5. (napisali: Jerzy Brzeziński i Stanisław Kowalik) Modelujący wyniki badania psychologicznego (diagnostycznego) wpływ osoby badanej (pacjenta) i badacza (klinicysty)

5.1. Status motywacyjny osoby badanej-pacjenta – zgłoszenia dobrowolne versus zgłoszenia przymusowe

5.2. Postrzeganie wymagań sytuacji badawczej (diagnostycznej) – nastawienie na współpracę z badaczem (klinicystą)

5.3. Lęk przed oceną – nastawienie na ochronę poczucia własnej wartości

5.4. Efekt oczekiwań interpersonalnych (efekt Rosenthala) badacza/klinicysty – nastawienie na potwierdzenie hipotezy roboczej

Rozdział 6. (napisali: Stanisław Kowalik i Jerzy Brzeziński) Społeczne aspekty rezultatu diagnozy klinicznej

6.1. Społeczny status diagnozy klinicznej

6.2. Znaczenie rezultatu diagnozy klinicznej dla pacjenta jako członka społeczeństwa

6.3. Braki i nadużycia w stosowanie diagnozy klinicznej

Rozdział 7. (napisali: Jerzy Brzeziński i Stanisław Kowalik) Charakterystyka wybranych metod diagnozy klinicznej

7.1. Rozmowa psychologiczna

7.1.1. Rodzaje rozmów psychologicznych

7.1.2. Techniki prowadzenia rozmowy psychologicznej

7.1.3. Przebieg rozmowy psychologicznej

7.2. Obserwacja psychologiczna

7.2.1. Teoretyczna podstawy obserwacji psychologicznej

7.2.2. Techniczne podstawy obserwacji psychologicznej

7.3. Kwestionariusz osobowości – wariant klasyczny

7.4. Kwestionariusz osobowości – wariant interakcyjny

7.5. Eksperyment patopsychologiczny

7.5.1. Eksperyment patopsychologiczny a procedura eksperymentalna

7.5.2. Eksperyment patopsychologiczny a test psychometryczny

7.5.3. Eksperyment patopsychologiczny – procedura eksperymentalna – test psychometryczny. Wnioski z analizy porównawczej

7.5.4. Budowa profilu psychopatologicznego (PP)

Część III Społeczno-kliniczne podstawy teoretyczne różnych form pomocy psychologicznej

Rozdział 1. (napisała Helena Sęk) Podstawowe rodzaje pomocy psychologicznej

1.1. Istota i warunki pomocy psychologicznej

1.1.1. Zaufanie interpersonalne jako warunek szczególny powstania związku pomocnego

1.2. Atrybucyjne modele pomocy psychologicznej

1.3. Czynniki warunkujące wybór odpowiedniej formy pomocy i właściwego systemu pomagania

1.4. Ogólna charakterystyka rodzajów pomocy udzielanej przez psychologa klinicznego

1.4.1. Psychoterapia

1.4.2. Rehabilitacja psychologiczna

1.4.3. Interwencja kryzysowa

1.4.4. Psychoprofilaktyka (prewencja)

Rozdział 2. (napisała Helena Sęk) Podstawy teoretyczne psychoterapii jako specjalistycznej metody oddziaływania

2.1. Wstęp

2.2. System psychoterapii

2.3. Ogólne zasady stosowania wiedzy psychoterapeutycznej

Rozdział 3. (napisała Helena Sęk) Kierunki psychoterapii psychodynamicznej

3.1. Ogólna charakterystyka celów, metod i technik psychoanalizy

3.2. Założenia terapeutyczne w psychoanalizie kulturowej

3.3. Ogólne założenia i rodzaje analitycznej terapii grupowej

3.3.1. Psychoanaliza w grupie

3.3.2. Psychoanaliza grupy

3.3.3. Psychoanaliza poprzez uczestniczenie w dynamice grupy

3.4. Psychoanalityczna terapia grupowa a psychodrama

3.5. Podstawowe założenia analitycznej psychoterapii krótkoterminowej w wersji grupowej

3.6. Psychoanalitycznie zorientowana terapia małżeńska i rodzinna

3.6.1. Terapia pary małżeńskiej oparta na koncepcji koluzji

3.6.2. Psychoanalitycznie zorientowana terapia rodzinna

Rozdział 4. (napisał Wojciech Poznaniak) Wybrane zagadnienia terapii behawioralnej

4.1. Informacje ogólne

4.2. Terapia oparta na warunkowaniu klasycznym: desensytyzacja i awersyjne przewarunkowanie

4.3. Modyfikacja niepożądanych wzorów zachowania poprzez warunkowanie instrumentalne

4.4. Formy modyfikacji zachowań za pomocą modelowania

4.4.1. Zastosowanie psychodramy do modelowania uczestniczącego

4.4.2. Zastosowanie magnetowidu w procesie modelowania

4.4.3. Granie ról w terapii Kelly`ego

4.5. Trening asertywności i umiejętności społecznych

4.6. Behawioralne aspekty terapii racjonalnej

Rozdział 5. (napisali: Waldemar Domachowski i Helena Sęk) Psychoterapia w ujęciu interakcyjnym i systemowym

5.1. Terapia zaburzeń komunikowania się

5.2. Analiza transakcyjna jako metoda psychoterapii

5.3. Trening komunikowania niewerbalnego

5.4. Systemowa i interakcyjna terapia rodziny

5.4.1. Terapia rodziny – Virginia Satir

5.4.2. Strukturalna terapia rodzin – S. Minuchin

Rozdział 6. (napisał Stanisław Kowalik) Wybrane psychospołeczne problemy niepełnosprawności i rehabilitacji

6.1. Wprowadzenie

6.2. Miejsce i rola psychologii w realizowaniu celów rehabilitacyjnych

6.3. Osoba niepełnosprawna – charakterystyka psychospołeczna

6.4. Rola cierpienia w formowaniu reakcji psychologicznej na somatyczne uszkodzenie organizmu

6.5. Wpływ środowiska społecznego na osobę niepełnosprawną

6.6. Niepełnosprawność jako predyspozycja do tworzenia sytuacji problemowych

6.7. Jednostkowe i środowiskowe uwarunkowania skuteczności procesu rehabilitacji

6.8. Rehabilitacja rozumiana jako rozwiązywanie sytuacji problemowych i likwidowanie predyspozycji do tworzenia sytuacji problemowych

Rozdział 7. (napisała Helena Sęk)Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki

7.1. Wstęp

7.2. Istota, cele i sposoby ujmowania prewencji

7.3. Główne problemy i obszary badań w psychologii prewencyjnej

7.3.1. Zdrowie psychiczne jednostki i otoczenia jako cel działań profilaktycznych

7.3.2. Pojęcie rozwoju jako podstawa prewencji

7.3.3. Kompetencja jako pojęcie wyznaczające cele i strategie prewencji psychologicznej

7.4. Kryzys i krytyczne wydarzenie życiowe jako kluczowe pojęcia psychologicznej prewencji – charakterystyka ogólna

7.4.1. Kryzys w ujęciu E. Lindemanna i G. Caplana

7.4.2. Kryzysy rozwojowe

7.4.3. Krytyczne wydarzenia życiowe

7.5. Mechanizmy zmagania się ze stresem i z krytycznymi wydarzeniami życiowymi – aspekt interakcyjny

7.5.1. Wsparcie społeczne jako jeden ze sposobów radzenia sobie z trudnościami i ważna społeczna metoda prewencji

7.6. Wybrane przykłady zastosowania wiedzy o podstawach prewencji w praktycznej działalności

7.6.1. Doradztwo psychologiczne jako szczególnie ważna forma psychoprofilaktyki

7.6.2. Uczenie kompetencji osobistych

7.6.3. Prewencja ukierunkowana na kontekst

Rozdział 8. (napisał Wojciech Poznaniak) Problemy zawodu psychologa klinicznego

8.1. Modele zawodowe psychologa klinicznego

8.2. Rola wiedzy, umiejętności i osobowościowego przygotowania do zawodu

8.3. Znaczenie różnych form kształcenia i doskonalenia zawodowego

8.4. Problemy etyki zawodowej psychologa klinicznego

8.4.1. Etyka badań naukowych w psychologii i w innych naukach społecznych

8.4.2. Problemy etyczne eksperymentów psychologicznych

8.4.3. Funkcja kontrolna diagnozy psychologicznej i dopuszczalne granice utożsamiania siępsychologa z instytucją

8.4.4. Dobro jednostki i dobro społeczeństwa jako przedmiot troski psychologa

8.4.5. Etyka pomagania