Mikrobiologia
Redakcja: Jadwiga Baj
Nowoczesny podręcznik do mikrobiologii, w którym omówiono budowę, metabolizm i genetykę prokariotów, czyli bakterii i archeonów. Opisano w nim strukturę genomów prokariotycznych oraz zjawiska determinujące zmienność tych mikroorganizmów, zwracając szczególna uwagę na horyzontalny transfer genów. Wskazano również na rolę prokariotów w kształtowaniu biosfery, a także na ich praktyczne wykorzystanie w pzremyśle (np. biopaliwa, bioenergia, bioługowanie), rolnictwie i ochronie środowiska (np. biodegradacja, bioremediacja). Odrębny rozdział poświęcono wirusom - ich budowie, właściwościom i znaczeniu. Książka ta zawiera także informacje na temat technik stosowanych w mikrobiologii - zarówno klasycznych, jak i najnowszych, molekuralnych, dzięki którym możliwy jest ogromny postęp w badaniach mikrobiologicznych.
Podręcznik skierowany jest do studentów wydziałów biologii, biotechnologii i ochrony środowiska, studentów uczelni medycznych oraz uczelni rolniczych i politechnik, nauczycieli i pracowników dydaktycznych wyższych uczelni, a także do licealistów zainteresowanych studiami biologicznymi, medycznymi i rolniczymi.
Mikrobiologia
Redakcja: Jadwiga Baj
1. Wprowadzenie.
1.1. Krótki zarys historii mikrobiologii.
1.2. Ogólna charakterystyka mikroorganizmów.
1.3. Carl Woese i trzy domeny świta żywego.
1.4. Systematyka prokariotów.
1.5. Charakterystyka domen prokariotycznych.
2. Budowa i funkcjonowanie komórek prokariotycznych.
2.1. Wielkość i morfologia komórek prokariotycznych oraz tworzone przez nie układy.
2.2. Ogólna budowa komórki prokariotycznej.
2.3. Cytoplazma, nukleoid i rybosomy.
2.4. Ziarnistości stanowiące materiały zapasowe.
2.5. Inne struktury występujące w cytoplaźmie.
2.6. Błona komórkowa prokariotów.
2.7. Ściana komórkowa bakterii.
2.8. Warstwa S archeonów i bakterii.
2.9. Otoczki i pochewki.
2.10. Sekrecja.
2.11. Pęcherzyki błonowe i nanorurki.
2.12. Fimbire, pilusy i włókienka amyloidowe.
2.13. Ruch prokariotów.
2.14. Chemotaksja bakterii.
3. Metabolizm prokariotów.
3.1. Ogólna charakterystyka metabolizmu.
3.2. Piewiastki biogenne.
3.3. Główne szlaki metaboliczne.
3.4. Metabolizm chemolitotrofów.
3.5. metabolizm tlenowy i beztlenowy.
3.6. Metabolizm fototrofów.
3.7. Asymilacja dwutlenku węgla i związków C.
4. Wzrost i cykle życiowe prokariotów.
4.1. Wzrost bakterii w hodowlach płynnych.
4.2. Wpływ czynników fizyko-chemicznych na wzrost prokariotów.
4.3. Wzrost i rozmnażanie prokariotów.
4.4. Cykle życiowe bakterii.
4.5. Formy przetrwalnikowe bakterii.
5. Udział prokariotów w funkcjonowaniu biosfery.
5.1. Mikroorganizmy a granice biosfery.
5.2. Podstawowe terminy i pojęcia stosowane w ekologii mikroorganizmów i mikrobiologii środowisk.
5.3. Miejsca występowania prokariotów na Ziemi.
5.4. Formy występowania prokariotów w środowisku.
5.5. Udział prokariotów w obiegu pierwiastków.
5.6. Oddziaływania prokariotów z innymi organizmami - symbiozy.
5.7. Bakterie oddziałujące z organizmem człowieka.
5.8. Symbiozy bakterii z roślinami.
6. Genetyka prokariotów.
6.1. Organizacja genetyczna genomów.
6.2. Replikacja chromosomowego DNA.
6.3. Transkrypcja.
6.4. Translacja.
6.5. Regulacja ekspresji genów.
6.6. Mutacje i naprawa DNA.
7. Zmienność prokariotów i horyzontalny transfer genów.
7.1. Czynniki wpływające na zmienność genomów bakteryjnych.
7.2. Rekombinacja homologiczna i nieuprawniona.
7.3. Ruchome elementy genetyczne bakterii.
7.4. Plazmidy.
7.5. Elementy transpozycyjne.
7.6. Inne grupy ruchomych elementów genetycznych.
7.7. horyzontalny transfer genów.
8. Wirusy i inne niekomórkowe czynniki infekcyjne.
8.1. Ogólna charakterystyka wirusów.
8.2. Wirusy infekujące bakterie.
8.3. Czynniki subwirusowe.
8.4. Znaczenie wirusów.
9. Wykorzystanie drobnoustrojów prokariotycznych w przemyśle i ochronie środowiska.
9.1. Przemysłowe zastosowanie mikroorganizmów.
9.2. Wykorzystanie drobnoustrojów w rolnictwie.
9.3. Zastosowanie mikroorganizmów w ochronie środowiska.
10. Metody stosowane w mikrobiologii.
10.1. Metody hodowlane.
10.2. Metody mikroskopowe.
10.3. Metody molekularne.
Polecana literatura i strony internetowe.
Addendum 1.
Addendum 2.
