GERONTOLOGOPEDIA

Spis treści

Gerontologopedia

Redakcja: Tłokiński Waldemar, Milewski Stanisław, Kaczorowska-Bray Katarzyna

Część I. Wprowadzenie do komunikowania się w starości.

Rozdział 1 Zmiany biologiczne zachodzące z wiekiem.

1.1. Definicje i podstawowe mechanizmy procesu starzenia się

1.2. Teorie i mechanizmy genetyczno-ewolucyjne: teoria zegara biologicznego.

1.3. Teorie stochastyczno-uszkodzeniowe i metaboliczne.

1.4. Układy organizmu, których starzenie się jest istotne dla komunikacji werbalnej - charakterystyka ich starzenia się i związanych z tym patologii.

1.5. Zespół wyczerpania rezerw.

1.6. Podsumowanie.

Rozdział 2 Jak starzeje się umysł? Perspektywa neuropsychologiczna.

2.1. Wprowadzenie.

2.2. Heterogeniczny obraz funkcjonowania poznawczego w jesieni życia.

2.3. Koncepcje starzenia się człowieka.

2.4. Radzenie sobie i strategie adaptacyjne seniorów.

2.5. Podsumowanie.

Rozdział 3 Wprowadzenie do psychologii rowoju - okres późnej dorosłosci.

3.1. Wprowadzenie.

3.2. Progi i periodyzacja starości.

3.3. Biologiczne starzenie się.

3.4. Teorie wyjaśniające biologiczne starzenie się.

3.5. Psychospołeczny wymiar starzenia się.

3.6. Funkcjonowanie poznawcze starszych osób.

3.7. Zmiany w sferze percepcyjno-motorycznej.

3.8. Pamięć i zapamiętywanie.

3.9. Funkcjonowanie intelektualne.

3.10. Starzenie się a osobowość.

3.11. Podsumowanie.

Rozdział 4 Miejsce języka ludzi starszych wśród odmian współczesnej polszczyzny.

4.1. Wprowadzenie.

4.2. Terytorialne odmiany języka polskiego.

4.3. Zróznicowanie społeczne języka polskiego.

4.4. Profesjolekt, czyli język zawodowy.

4.5. Odmiany języka ze względu na typ wypowiedzi. 

4.6. Odmiany języka o podłozu biologicznym.

4.7. Podsumowanie.

Rozdział 5 Starość - jak widzi ją logopedia.

Rozdział 6 Logopeda w zespole interdyscyplinarnej opieki geriatrycznej.

6.1. Wprowadzenie.

6.2. Logopeda - zakres kompetencji wobec starszych pacjentów.

6.3. Całościowa ocena geriatryczna realizowana przez interdyscyplinarny zespół geriatryczny (IZG).

6.4. Starszy pacjent jako podmiot interdyscyplinarnego zespołu geriatrycznego.

6.5. Kompetencje członków zespołu geriatrycznego.

6.6. Szczególne oczekiwania IZG wobec logopedy.

6.7. Przypadek geriatryczny - rola logopedy w IZG.

6.8. Podsumowanie.

Część II. Komunikacja w procesie fizjologicznego starzenia się.

Rozdział 7 Komunikacja ze starszymi osobami w kontekście relacji społecznych.

7.1. Wprowadzenie.

7.2. Zmiana ról społecznych związana z wiekiem a sposób komunikacji.

7.3. Technologia i komunikacja.

7.4. Samotność.

7.5. Dobra komunikacja z seniorem w praktyce.

7.6. Dostosowanie społeczne w usprawnianiu komunikacji z seniorami.

7.7. Podsumowanie.

Rozdział 8 Psychologiczna adaptacja do starości w zdrowiu i w chorobie.

8.1. Adaptacja psychologiczna do starości.

8.2. Mechanizmy przystosowania się do starości.

8.3. Selektywna optymalizacja i kompensacja.

8.4. Selektywność społeczno-emocjonalna.

8.5. Aktywne zaangażowanie.

8.6. Wyłączanie się - izolacja.

8.7. Wypieranie zmian - iluzja wiecznej młodości.

8.8. Funkcjonowanie osób w starszym wieku - rola integracji sensorycznej.

8.9. Aktywna postawa wobec zdrowia.

8.10. Lęk.

8.11. Depresja.

8.12. Potrzeby pacjentów w komunikacji medycznej.

8.13. Podsumowanie.

Rozdział 9 Starzenie się a język - wspomaganie komunikacji w wieku senioralnym.

9.1. Wprowadzenie.

9.2. Starzenie się a język.

9.3. Komunikacja jako interakcja.

9.4. Wspomaganie komunikacji w wieku senioralnym.

9.5. Ćwiczenia językowe w komunikacji.

Rozdział 10 Wiek a nazywanie. Procesy wyszukiwania słów w starszym wieku.

10.1. Wprowadzenie.

10.2. Wiek a mózg.

10.3. Syndrom "mam to na końcu języka" (syndrom TOT).

10.4. Wiek a nazwy pospolite.

10.5. Wiek a nazwy własne.

10.6. Specyfika nazw własnych - dlaczego to takie trudne?

10.7. Wyniki przeprowadzanego eksperymentu.

10.8. Inne czynniki wpływające na sprawność nazywania twarzy.

10.9. Podsumowanie.

Rozdział 11 Jedno słowo może wiele..., czyli o komunikacji z osobami w starszym wieku w ochronie zdrowia.

11.1. Wprowadzenie.

11.2. Czym jest komunikacja?

11.3. Komunikacja w relacjach starszej osoby z personelem medycznym.

11.4. Przyczyny nieefektywnej komunikacji ze starszymi osobami.

11.5. Przykłady sposobów porozumiewania się i błędów w komunikacji.

11.6. Możliwości poprawy komunikacji w wybranych sytuacjach klinicznych.

11.7. Komunikacja z opiekunami osób starszych.

11.8. Przekazywanie niekorzystnych wiadomości.

11.9. Komunikacja między różnymi podmiotami świadczącymi opiekę nad osobami starszymi.

11.10. Wytyczne dotyczące komunikacji z osobami w starszym wieku.

11.11. Podsumowanie.

Rozdział 12 Głos i słuch w starczym wieku.

12.1. Zaburzenia głosu związane z wiekiem.

12.2. Starzenie się narządu słuchu.

Rozdział 13 Profilaktyka oddechowa dla osób w wieku senioralnym - omówienie, sondaż diagnostyczny, zalecenia praktyczne.

13.1. Wprowadzenie.

13.2. Oddech a wiek człowieka.

13.3. Sondaż diagnostyczny - opis narzędzia, przebieg, wyniki.

13.4. Profilaktyka oddechowa dla seniorów z perspektywy logopedycznej - propozycje ćwiczeń.

13.5. Podsumowanie.

Rozdział 14 Pozazdrowotne problemy komunikacyjne osób starszych. Wykluczenie cyfrowe.

14.1. Wprowadzenie. Problemy komunikacyjne starszych osób.

14.2. Wykluczenie społeczne starszych osób.

14.3. Powinności władzy publicznej.

14.4. Podsumowanie.

Część III Komunikacja powikłana procesami patologicznymi.

Rozdział 15 Zaburzenia mowy i komunikacji w otępieniach.

15.1. Wprowadzenie.

15.2. Mowa i komunikacja w otępieniu typu Alzheimera.

15.3. Mowa i komunikacja w otępieniu czołowo-skroniowym.

15.4. Podsumowanie.

Rozdział 16 Zaburzenia mowy u osób w wieku senioralnym - diagnoza i terapia logopedyczna.

16.1. Wprowadzenie.

16.2. Biologiczne uwarunkowania zaburzeń mowy u seniorów.

16.3. Psychiczne uwarunkowania zaburzeń mowy w okresie późnej dorosłości.

16.4. Społeczne uwarunkowania zaburzeń mowy u osób w wieku senioralnym.

16.5. Zachowania językowe i komunikacyjne osób w wieku senioralnym.

16.7. Terapia zaburzeń mowy wieku senioralnego.

16.8. Podsumowanie.

Rozdział 17 Otępienia w perspektywie medycznej a logopedyczne procedury diagnostyczno-terapeutyczne.

17.1. Wprowadzenie.

17.2. Etapy rozwoju osobniczego.

17.3. Starzenie się mózgu.

17.4. Zmiany funkcjonalne towarzyszące starzejącemu się mózgowi.

17.5. Funkcje poznawcze w starzejącym się mózgu.

17.6. Otępienie w perspektywie medycznej i psychologicznej.

17.7. Zaburzenia językowe w otępieniach.

17.8. Otępienia a logopedyczne procedury diagnostyczno-terapeutyczne.

17.9. Podsumowanie.

Rozdział 18 Niefarmakologiczne metody oddziaływania na funkcje poznawcze w otępieniach.

18.1. Wprowadzenie.

18.2. Terapia kognitywna.

18.3. Terapia reminiscencyjna.

18.4. Terapia walidacyjna.

18.5. Terapia środowiskowa.

18.6. Terapia zajęciowa.

18.7. Biblioterapia.

18.8. Muzykoterapia.

18.9. Choreoterapia.

18.10. Arteterapia.

18.11. Ludoterapia.

18.12. Hortiterapia.

18.13. Terapia ruchowa.

18.14. Estetoterapia, silwoterapia.

18.15. Terapia psychologiczna.

18.16. Terapia logopedyczna.

18.17. Podsumowanie.

Rozdział 19 Choroba Alzheimera w perspektywie gerontologopedycznej. Postępowanie terapeutyczne.

19.1. Wprowadzenie.

19.2. Choroba Alzheimera w perspektywie gerontologopedycznej.

19.3. Postępowanie terapeutyczne.

19.4. Podsumowanie.

Rozdział 20 Afazja pierwotna postępująca - diagnostyka różnicowa i terapia.

20.1.Wprowadzenie i rys historyczny.

20.2. Miejsce diagnozy neurologopedycznej w diagnostyce różnicowej PPA.

20.3. Afazja pierwotna postępująca - wariant z zaburzoną płynnością mowy (nfvPPA).

20.4. Afazja pierwotna postępująca - wariant semantyczny (svPPA).

20.5. Afazja pierwotna postępująca - wariant logopeniczny (lvPPA).

20.6. Metody oceny funkcji językowych w badaniu pacjentów z PPA.

20.7. Ocena skuteczności interwencji terapeutycznych w PPA.

20.8. Podsumowanie.

Rozdział 21 Dyzartia i apraksja mowy w chorobach neurozwyrodnieniowych - przegląd zagadnień.

21.1. Wprowadzenie.

21.2. Dyzartia i apraksja mowy - zakres terminologiczny.

21.3. Dyzartia i apraksja mowy w chorobach neurozwyrodnieniowych.

21.4. Postępująca dyzartia i apraksja mowy.

21.5. Wskazówki diagnostyczne.

21.6 Wskazówki terapeutyczne.

21.7. Podsumowanie.

Rozdział 22 Zaburzenia funkcji językowych w atypowych zespołach parkinsonowskich.

22.1. Charakterystyka kliniczna atypowych zespołów parkinsonowskich.

22.2. Zaburzenia mowy w atypowych zespołach parkinsonowskich.

22.3. Zaburzenia językowe w otępieniu z ciałami Lewy'ego.

22.4. Zaburzenia językowe w postępującym porażeniu ponadjądrowym.

22.5. Zaburzenia językowe w zespole korowo-podstawnym.

22.6. Zaburzenia językowe w otępieniu czołowo-skroniowym z zespołem parkinsonowskim sprzężonym z chromosomem 17.

22.7. Specyfika diagnozy neurologopedycznej w atypowych zespołach parkinsonowskich.

22.8. Terapia neurologopedyczna w atypowych zespołach parkinsonowskich.

22.9. Podsumowanie.

Rozdział 23 Zaburzenia połykania u starszych osób.

23.1. Wprowadzenie.

23.2. Fizjologia połykania.

23.3. Konsekwencje zaburzeń połykania.

23.4. Presbyfagia.

23.5. Diagnoza.

23.6. Terapia.

23.7. Podsumowanie.

Rozdział 24 Pacjenci z obciążeniami internistycznymi w terapi logopedycznej.

24.1. Wprowadzenie.

24.2. Pacjent, lekarz, logopeda, rodzina - wartości i trudności wzajemnych relacji komunikacyjnych.

24.3. Uwarunkowania prawne działań logopedycznych. Dokumentacja terapii logopedycznej. Ochrona prywatności chorej osoby, ochrona danych wrażliwych.

24.4. Pomoc logopedyczna w praktyce.

24.5. Dysfagia i jej następstwa u pacjentów gerontologopedycznych.

24.6. Wybrane jednostki chorobowe przez pryzmat terapii logopedycznej.

24.7. Podsumowanie.

Bibliografia.

Indeks.

Spis rycin.

Sis tabel.