EDUKACJA ŻYWIENIOWA

Spis treści

Edukacja żywieniowa

Autor: Isobel R. Contento

Część I Połączenie badań, teorii i praktyki: podstawy.

1. Edukacja żywieniowa: ważna, ciekawa i niezbędna w dzisiejszym skomplikowanym świecie.

Wprowadzenie.

Dlaczego edukacja żywieniowa jest potrzebna?

Wyzwania związane z edukowaniem ludzi, jak prawidłowo się żywić.

Podejścia do celów edukacji żywieniowej.

Współczesna definicja edukacji żywieniowej.

Skuteczność edukacji żywieniowej.

Czym się zajmują edukatorzy żywieniowi?

Siedliska, odbiorcy i zakres edukacji żywieniowej.

Edukacja żywieniowa, zdrowie publiczne i promocja zdrowia: role i kontekst edukacji żywieniowej.

Cel książki i przegląd zagadnień.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

2. Determinanty wyborów pokarmowych i zmian sposobu żywienia: implikacje dla edukacji żywieniowej.

Przegląd determinant wyborów i zachowań żywieniowych.

Determinanty związane z żywnością: biologia i doświadczenia.

Determinanty osobiste.

Determinanty społeczne i środowiskowe.

Co to wszystko oznacza dla edukatorów żywieniowych?

Implikacje dla kompetencji potrzebnych edukatorom żywieniowym.

Podsumowanie.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

3. Przegląd zagadnień dotyczących edukacji żywieniowej: pomoc w zdobyciu motywacji, umiejętności i wsparcia dla zmian zachowania.

Wprowadzenie: elementy przyczyniające się do sukcesu edukacji żywieniowej.

Pierwszy element sukcesu: koncentracja na zmianie zachowania i działaniach.

Drugi element sukcesu: uwzględnienie wpływów albo determinant zmiany zachowania i działania.

Trzeci element sukcesu: wykorzystanie teorii jako przewodnika lub narzędzia w edukacji żywieniowej.

Czwarty element sukcesu: połączenie złożonych czynników zmiany zachoweania z wystarczającym czasem trwania i intensywnością - podejście społeczno-ekologiczne.

Piąty element sukcesu: projektuj edukację żywieniową przy użyciu strategii opartych na teorii i dowodach.

Wniosek: ramy koncepcyjne dla prowadzenia edukacji żywieniowej.

Podsumowanie.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

4. Zwiększanie świadomości oraz wzmacnianie upodmiotowienia i motywacji do zmiany zachowania i podjęcia działania.

Edukacja żywieniowa a zwiększanie motywacji i poczucia upodmiotowienia: akcent na to, dlaczego warto podjąć działanie.

Zastosowanie modelu przekonań zdrowotnych w edukacji żywieniowej dla zwiększenia motywacji i aktywizacji odbiorców.

Teoria planowanego zachowania/uzasadnionego działania.

Rozszerzania teorii planowanego zachowania/uzasadnionego działania.

Zastosowanie teorii planowanego zachowania w edukacji żywieniowej dla zwiększania motywacji i aktywizacji odbiorców.

Teoria samostanowienia.

Zastosowanie teorii samostanowienia w edukacji żywieniowej dla zwiększenia motywacji i aktywizacji odbiorców.

Podsumowanie.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

5. Ułatwienie uzyskania zdolności do zmiany zachowania i podjęcia działania.

Edukacja żywieniowa a ułatwianie zmiany zachowania: akcent na to jak podjąć działanie.

Rozumienie determinant działania i strategii zmiany zachowania.

Teoria społeczno-poznawcza.

Zastosowanie teorii społeczno-poznawczej w edukacji żywieniowej w celu ułatwienia zmiany zachowania.

Modele samoregulacji: akcent na planowanie i poczucie własnej skuteczności.

Teoria ugruntowana: osobiste polityki żywnościowe.

Model transteoretyczny i konstrukt etapów zmiany.

Zastosowanie modelu transteoretycznego w edukacji żywieniowej.

Podsumowanie.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

6. Promowanie wsparcia środowiskowego dla zmiany zachowania.

Wsparcie środowiskowe ułatwiające dokonywanie prozdrowotnych wyborów.

Podejście społeczno-ekologiczne.

Zmiana środowiska społecznego na poziomie interpersonalnym: rodzina, rówieśnicy i sieci społeczne.

Siedliska środowiskowe: strategie zmiany na poziomie organizacyjnym.

Siedliska środowiskowe: działania na rzecz zmiany na poziomie społeczności.

Sektory wpływu: działania na rzecz zmiany polityki i systemów.

Model logiczny w planowaniu edukacji żywieniowej.

Podsumowanie.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

Część II Wykorzystanie badań i teorii w praktyce: procedura projektowania edukacji żywieniowej osadzonej w teorii - krok po kroku.

7. Krok 1: Decyzja o wyborze docelowej zmiany zachowania na podstawie oceny problemów i zachopwań uczestników.

Znaczenie usystematyzowanego procesu w projektowaniu skutecznej edukacji żywieniowej.

Zarys procedury DESIGN w planowaniu edukacji żywieniowej osadzonej w teorii.

Wykorzystanie procedury DESIGN edukacji żywieniowej do planowania aktywności i wsparcia środowiskowego.

Krok 1. Decyzja o wyborze docelowej zmiany zachowania dla danej grupy na podstawie oceny problemów i zachowań uczestników.

Kim są uczestnicy twoich zajęć?

Czego możesz się dowiedzieć na temat problemów i zachowań uczestników twoich zajęć z ogólnodostępnych źródeł?

Czego możesz się dowiedzieć na temat problemów i zachowań konkretnej grupy uczestników?

Wybierz docelową zmianę zachowania dla grupy uczestników.

Studium przypadku: procedura DESIGN w praktyce.

Twoja kolej na projektowanie edukacji żywieniowej: wypełnienie arkusza "Krok 1: Decyzja o wyborze docelowej zmiany zachowania"

Pytania i zadania.

Bibliografia.

Krok 1 Decyzja o wyborze docelowej zmiany zachowania i cel(ów) działań.

8. Krok 2: Eksploracja determinant zmiany zachowania stanowiącej cel interwencji.

Poznanie uczestników programu i ich środowisk.

Badanie psychospołecznych determinant zmiany zachowania.

Studium przypadku: procedura DESIGN w praktyce - Krok 2.

Twoja kolej na projektowanie edukacji żywieniowej: wypełnienie arkusza "Krok 2: Eksploracja determinant zmiany".

Pytania i zadania.

Bibliografia.

Krok 2: Eksploracja determinant zmiany zachowania lub podjęcia działań.

9. Krok 3: Selekcja teorii i wyjaśnienie filozofii interwencji.

Wprowadzenie: planowanie wstępne.

Wybór teorii lub tworzenie odpowiedniego modelu.

Wyjaśnienie filozofii edukacyjnej zajęć lub interwencji.

Przełożenie przyjęte w interwencji perspektywy na sposób przekazywania treści dotyczących żywności i żywienia.

Wyjaśnienie zastosowanego w interwencji spojrzenia na wykorzystanie zasobów edukacyjnych z różnych źródeł.

Rozważanie twoich potrzeb i podejścia jako edukatora żywieniowego.

Wnioski.

Studium przypadku: procedura DESIGN w praktyce.

Twoja kolej na projektowanie edukacji żywieniowej: wypełnienie arkusza "Krok 3: Selekcja teorii i wyjaśnienie filozofii interwencji".

Pytania i zadania.

Bibliografia.

Krok 3 Selekcja teorii i wyjaśnienie filozofii interwencji.

10. Krok 4: Identyfikacja celów - przełożenie teorii behawioralnej na cele edukacyjne.

Przełożenie teorii behawioralnej na działania za pośrednictwem celów.

Sformułowanie celów edukacyjnych odnoszących się do determinant docelowej zmiany zachowania.

Jak dbać o to, aby cele edukacyjne angażowały myśli, uczucia i działania uczestników?

Studium przypadku: procedura DESIGN w praktyce.

Twoja kolej na projektowanie edukacji zywieniowej: wypełnienie arkusza "Krok 4: Identyfikacja ogólnych celów edukacyjnych".

Pytania i zadania.

Bibliografia.

Krok 4: identyfikacja ogólnych celów edukacyjnych.

11. Krok 5: Generowanie planów edukacyjnych - nacisk na wzmocnienie motywacji do zmiany zachowania i podjęcia działań.

Układ odniesienia dla opracowania aktywności w edukacji żywieniowej opartej na teorii.

Przełożenie teorii behawioralnej na praktykę edukacyjną: determinanty, strategie zmiany zachowania, aktywności edukacyjne i plany edukacyjne.

Pozyskanie zainteresowania i zaangażowania odbiorców.

Wykorzystanie strategii zmiany zachowań do opracowania aktywności edukacyjnych wzmacniających motywację do zmiany zachowania.

Organizowanie i ustalanie sekwencji aktywności edukacyjnych (4E): plan edukacyjny lub plan zajęć.

Zbadanie innych cech uczestników i rozważania na temat zasobów dostępnych podczas interwencji.

Tworzenie planu edukacyjnego: podstawy.

Studium przypadku: procedura DESIGN w praktyce.

Twoja kolej na projektowanie edukacji żywieniowej: wypełnienie arkusza "Krok 5: Generowanie planów edukacyjnych".

Pytania i zadania.

Bibliografia.

Krok 5: Generowanie planów edukacyjnych.

12. Krok 5: Generowanie planów edukacyjnych - nacisk na rozwijanie zdolności do zmiany zachowania i podjęcia działań.

Rozwijanie zdolności do zmiany zachowania i podjęcia działań: przegląd.

Przełożenie teorii behawioralnej na praktykę edukacyjną: determinanty, strategię zmiany zachowania i aktywności edukacyjne.

Zwiększenie wiedzy i umiejętności związanych z żywnością i żywieniem: wzmocnienie potencjału behawioralnego.

Wzmocnienie procesów samorealizacji (samokierowania zmianą) i osobistego sprawstwa.

Studium przypadku: procedura DESIGN w praktyce - Krok 5.

Twoja kolej na projektowanie edukacji żywieniowej - wypełnienie arkusza "Krok 5: Generowanie planów edukacyjnych" z naciskiem na podjęcie działań.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

Krok 5: Generowanie planów edukacyjnych.

13. Krok 6: Nakreślanie planu ewaluacji.

Wprowadzenie: po co ewaluacja?

Co należy poddać ewaluacji? Rodzaje ewaluacji?

Planowanie ewaluacji efektów.

Planowanie ewaluacji procesu.

Studium przypadku: procedura DESIGN w praktyce - Krok 6.

Twoja kolej na projektowanie edukacji żywieniowej: wypełnienie arkusza "Krok 6: Nakreślenie planu ewaluacji"

Pytania i zadania.

Bibliografia.

Krok 6: Nakreślenie planu ewaluacji.

Procedura DESIGN edukacji zywieniowej.

Krok 1 Decyzja o wyborze docelowej zmiany zachowania i celu/ów działań.

Krok 2 Eksploracja determinant zmiany zachowania lub podjęcia działań.

Krok 3 Selekcja teorii i wyjaśnienie filozofii interwencji.

Krok 4 Identyfikacja ogólnych celów edukacyjnych.

Krok 5 Generowanie planów edukacyjnych.

Plan edukacyjny dla dodatkowych zajęć.

Krok 6 Nakreślenie planu ewaluacji.

14. Wykorzystanie procedury DESIGN do promowania wsparcia środowiskowego dla zmiany zachowania i podjęcia działań.

Wprowadzenie: promowanie społecznego, politycznego i środowiskowego wsparcia dla docelowej zmiany zachowania będącej przedmiotem interwencji.

Krok 1: Decyzja o wyborze docelowej zmiany zachowania dla danej grupy na podstawie oceny problemów i zachowań.

Krok 2: Eksploracja możliwości wsparcia środowiskowego dla docelowej zmiany zachowania.

Krok 3: Selekcja komponentów interwencji i właściwej teorii.

Krok 4: Identyfikacja celów wsparcia środowiskowego dla docelowej zmiany zachowania interwencji.

Krok 5: Generowanie planów zwiększenia interpersonalnego wspracia społecznego.

Krok 5: Generowanie planów aktywności w zakresie polityk, systemów i środowiska żywnościowego na poziomie instytucji i społeczności.

Krok 5: Generowanie planu sekwencji wdrożenia.

Krok 6: Nakreślenie planu ewaluacji.

Podsumowanie.

Studium przypadku: procedura DESIGN w praktyce.

Twoja kolej: wypełnienie arkuszy dla sześciu kroków procedury DESIGN - koncentracja na wsparciu społecznym, wsparciu w zakresie polityk, systemów i środowiska.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

Procedura DESIGN edukacji żywieniowej dla działań związanych ze wsparciem środowiskowym.

Krok 1 Decyzja o wyborze docelowej zmiany zachowania i celu/ów działań.

Krok 2 Eksploracja środowiskowych determinant zmiany.

Krok 3 Selekcja komponentów interwencji i odpowiedniej teorii.

Krok 4 Identyfikacja celów wsparcia środowiskowego.

Krok 5 Generowanie planów wsparcia środowiskowego.

Krok 6 Nakreślenie planu ewaluacji.

Procedura DESIGN edukacji zywieniowej dla działań związanych ze wsparciem środowiskowym.

Krok 1 decyzja o wyborze docelowej zmiany zachowania i celu/ów działań.

Krok 2 Eksploracja środowiskowych determinant zmiany.

Krok 3 Selekcja komponentów interwencji i odpowiedniej teorii.

Krok 4 Identyfikacja celów wsparcia środowiskowego.

Krok 5 Generowanie planów wsparcia środowiskowego.

Krok 6 Nakreślenie planu ewaluacji.

Część III Badania i teoria w dfziałaniu: realizacja edukacji żywieniowej w praktyce.

15. Skuteczna realizacja edukacji żywieniowej w grupach.

Podstawowe zasady skutecznej realizacji edukacji żywieniowej.

Podstawowe zasady komunikowania się z grupą.

Zrozumienie i zastosowanie teorii uczenia się: podejścia do uczenia się i style uczenia się.

Zrozumienie i stosowanie teorii projektowania dydaktycznego.

Twoarzenie środowisk sprzyjających uczeniu się.

Metody kształcenia: praktyczne sposoby aktywizowania uczenia się i wzmacniania zmiany zachowania.

Prowadzenie zajęć grupowych: od planu do realizacji.

Podsumowanie.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

16. Środki dydaktyczne i inne kanały dla edukacji żywieniowej.

Wprowadzenie.

Wykorzystywanie pomocy wizualnych i prezentacji ustnych podczas zajęc grupowych.

Opracowanie i wykorzystanie materiałów pisanych.

Aktywności edukacyjne z wykorzystaniem innych kanałów.

Wykorzystanie śrosków masowego przekazu i marketingu społecznego.

Wykorzystanie nowych technologii.

Podsumowanie.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

17. Praca z osobami w różnym wieku, z różnych kultur i o różnym poziomie alfabetyzmu.

Wprowadzenie.

Praca z dziećmi i młodzieżą.

Uczący się dorosły.

Praca z grupami zróżnicowanymi kulturowo.

Odbiorcy z niskim poziomem alfabetyzmu.

Grupy różniące się związanymi z żywieniem czynnikami stylu życia.

Podsumowanie.

Pytania i zadania.

Bibliografia.

18. Edukatorzy żywieniowi jako agenci zmiany w środowisku.

Wprowadzenie.

Znajomość badań i najlepszych praktyk w dziedzinie edukacji zywieniowej.

Udział w rozwoju zawodu.

Etyka w edukacji żywieniowej: zachowanie wiarygodności.

Udział w koalicjach społecznościowych.

Orędownictwo na rzecz żywienia i edukacji żywieniowej.

Edukacja osób odpowiedzialnych za tworzenie polityki w rządzie.

Nie zrobisz wszystkiego, ale możesz zrobić coś.

Pytania i zadania.

Bibliografia.