Opis
Książka powstała jako rezultat badań jakościowych, wywiadów grupowych zrealizowanych z uczniami szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych oraz wywiadów z dyrektorami szkół, na temat zajęć edukacyjnych: wychowanie do życia w rodzinie. Opracowanie pozwala na zapoznanie się z obrazem tych zajęć z perspektywy osób odpowiedzialnych za ich organizację, a przede wszystkim z perspektywy ich uczestników, poznanie doświadczeń i ocen uczniów dotyczących zarówno organizacji zajęć, ich problematyki, stosowanych metod i środków dydaktycznych, jak też sposobu postrzegania postawy nauczyciela prezentowanej na lekcji. Z badań wyłania się również obraz samych uczestników fokusów, niezwykle cenny dla zrozumienia uwarunkowań ich rozwoju psychoseksualnego.
Spis treści
Część I. ZOGNISKOWANE WYWIADY GRUPOWE Z UCZNIAMI
Rozdział 1. Organizacja zajęć wychowania do życia w rodzinie. Motywy uczęszczania
1.1. Organizowanie zajęć wychowania do życia w rodzinie w szkole
1.2. Motywy uczęszczania na zajęcia wychowania do życia w rodzinie
Rozdział 2. Treści zajęć wychowania do życia w rodzinie oraz sposób ich przekazywania
2.1. Problematyka zajęć wychowania do życia w rodzinie z perspektywy uczniów
2.2. Omawianie na zajęciach wybranych tematów, uzyskane informacje, sposób interpretacji stosowany przez nauczyciela
2.3. Sposób prezentacji na zajęciach wychowania do życia w rodzinie kobiet/dziewcząt oraz mężczyzn/chłopców
2.4. Informacje o grupach osób, które są dyskryminowane, podawane na zajęciach wychowania do życia w rodzinie
2.5. Korzystanie z podręcznika na zajęciach wychowania do życia w rodzinie
2.6. Metody i środki dydaktyczne stosowane w toku zajęć wychowania do życia w rodzinie
2.7. Możliwość proponowania przez uczniów tematów, które będą omawiane na zajęciach wychowania do życia w rodzinie
2.8. Używanie przez nauczyciela na zajęciach wychowanie do życia w rodzinie poprawnego słownictwa w odniesieniu do sfery seksualności i aktywności seksualnej
2.9. Poruszanie tematyki seksualności człowieka na lekcjach innych przedmiotów
Rozdział 3. Postrzeganie zajęć wychowania do życia w rodzinie
3.1. Skojarzenia z nazwą zajęć „wychowanie do życia w rodzinie”
3.2. Emocje towarzyszące zajęciom wychowania do życia w rodzinie
3.3. Atmosfera panująca na zajęciach wychowania do życia w rodzinie
3.4. Różnice pomiędzy zajęciami wychowania do życia w rodzinie i pozostałymi lekcjami
3.5. Aktywność uczniów na zajęciach wychowania do życia w rodzinie
3.6. Prowadzenie rozmów na temat zajęć wychowania do życia w rodzinie z rówieśnikami i osobami dorosłymi
3.7. Rekomendowanie uczęszczania na zajęcia wychowania do życia w rodzinie młodszym uczniom
Rozdział 4. Ocena przydatności wiedzy przekazywanej na zajęciach wychowania do życia w rodzinie
4.1. Źródła informacji o dojrzewaniu, inicjacji seksualnej, antykoncepcji uznawane przez uczniów za rzetelne
4.2. Poruszanie na zajęciach wychowania do życia w rodzinie tematów dotyczących codziennych problemów uczniów
4.3. Ocena przydatności zajęć wychowania do życia w rodzinie w budowaniu relacji z rówieśnikami, zwłaszcza płci przeciwnej
Rozdział 5. Postrzeganie nauczyciela wychowania do życia w rodzinie
5.1. Ogólna charakterystyka nauczycieli wychowania do życia w rodzinie
5.2. Obraz sposobu realizacji przez nauczyciela zajęć wychowania do życia w rodzinie
5.3. Ujawnianie swoich poglądów przez nauczycieli w trakcie zajęć wychowania do życia w rodzinie
5.4. Sposób przekazywania wiedzy przez nauczyciela wychowania do życia w rodzinie
5.5. Kontakt nauczyciela z uczniami w trakcie zajęć wychowania do życia w rodzinie
5.6. Realizacja zajęć wychowania do życia w rodzinie przez ekspertów zewnętrznych
5.7. Stosunek do propozycji, aby nauczyciel wychowania do życia w rodzinie był także osobą, do której każdy mógłby przyjść i porozmawiać o problemach związanych z seksualnością i rozwojem psychoseksualnym
Podsumowanie
Część II. WYWIADY Z DYREKTORAMI SZKÓŁ
Rozdział 1. Miejsce wychowania do życia w rodzinie w szkole
1.1. Skojarzenia z nazwą zajęć
1.2. Rola zajęć wychowania do życia w rodzinie na tle pozostałych zajęć szkolnych
1.3. Opinie na temat zajęć wychowania do życia w rodzinie
1.4. Sytuacja związana z prowadzeniem zajęć wychowania do życia w rodzinie, która utkwiła badanym szczególnie w pamięci
1.5. Określenia, nazwy, jakich używają uczniowie, nauczyciele lub rodzice w związku z zajęciami wychowania do życia w rodzinie
1.6. Żarty, anegdoty związane z prowadzeniem w szkole zajęć wychowania do życia w rodzinie
Rozdział 2. Organizacja zajęć
2.1. Prezentacja programu zajęć wychowania do życia w rodzinie na radach pedagogicznych
2.2. Prezentacja programu zajęć wychowania do życia w rodzinie rodzicom uczniów
2.3. Zapoznanie rodziców i uczniów z prawem do odmowy udziału w zajęciach wychowania do życia w rodzinie
2.4. Wpływ opinii samorządu lokalnego na organizację zajęć wychowania do życia w rodzinie
2.5. Sposób planowania zajęć wychowania do życia w rodzinie
2.6. Systematyczność realizacji zajęć wychowania do życia w rodzinie. Frekwencja uczniów na zajęciach
Rozdział 3. Nauczyciel
3.1. Nauczyciele prowadzący zajęcia wychowania do życia w rodzinie
3.2. Opinie na temat osoby prowadzącej zajęcia wychowania do życia w rodzinie formułowane przez uczniów, ich rodziców i innych nauczycieli
3.3. Realizacja zajęć wychowania do życia w rodzinie przez ekspertów zewnętrznych
Rozdział 4. Program i przebieg zajęć
4.1. Program zajęć edukacyjnych wychowania do życia w rodzinie obowiązujący w szkole
4.2. Hospitacje zajęć wychowania do życia w rodzinie
4.3. Podręczniki i środki dydaktyczne wykorzystywane na zajęciach wychowania do życia w rodzinie
4.4. Relacje między osobami prowadzącymi zajęcia w szkole z takich przedmiotów, jak: religia, wychowanie do życia w rodzinie, etyka i biologia
4.5. Zagadnienia, które powinny zdaniem dyrektora znajdować się w programie zajęć wychowania do życia w rodzinie
4.6. Zagadnienia, których zdaniem dyrektora nie powinno się poruszać w ramach zajęć wychowania do życia w rodzinie
Rozdział 5. Opinie
5.1. Opinia na temat tego, czy zajęcia wychowania do życia w rodzinie są potrzebne uczniom/uczennicom w szkole
5.2. Opinia na temat tego, czy na przestrzeni lat pracy jako dyrektor badany dostrzega jakieś zmiany związane z zajęciami wychowania do życia w rodzinie
5.3. Opinia na temat tego, czy należy coś zmienić w związku z obecnością w szkole zajęć wychowania do życia w rodzinie bądź je zlikwidować
5.4. Największe wyzwanie dla osób prowadzących zajęcia wychowania do życia w rodzinie
5.5. Wartości i zasady, którymi powinna się kierować osoba prowadząca zajęcia wychowania do życia w rodzinie
5.6. Opinia na temat tego, co dyskwalifikuje nauczyciela/nauczycielkę wychowania do życia w rodzinie
5.7. Opinia na temat tego, czy nauczyciel WDŻ powinien uwzględniać zjawisko coraz większego zróżnicowania kulturowego, narodowego i religijnego uczniów
5.8. Opinia o propozycji zmiany nazwy i programu zajęć wychowania do życia w rodzinie na „edukacja seksualna” bądź „edukacja zdrowotna” oraz nadania im statusu przedmiotu obowiązkowego
5.9. Opinia na temat propozycji, aby osoby prowadzące wychowanie do życia w rodzinie pełniły także w ramach swojego etatu funkcję konsultantów, doradców dla uczniów oraz ich rodziców
5.10. Ocena możliwości współpracy między szkołą a organizacjami pozarządowymi w zakresie edukacji seksualnej; dotychczasowe doświadczenia w tym zakresie
